Μερομήνια 2021-2022: Κάθε χρονο στα μέσα Αυγούστου βγαίνουν τα μερομήνια που μας δίνουν μια… τάση εμπειρική για το πώς μπορεί να εξελιχθεί ο καιρός μέχρι τον επόμενο Αύγουστο.
Ο Χαράλαμπος Σαχτούρης σταθερά εδώ και πολλά χρόνια εκδίδει τη δική του μετεωρολογική και λαογραφική ερμηνεία για τα μερομήνια, αποδίδοντάς τα μάλιστα μ’ έναν ξεχωριστό λογοτεχνικό τρόπο που κάνει εξαιρετικά ευχάριστη τόσο την ανάγνωση, όσο και την παρακολούθηση της επιτυχίας τους.
Κι όσοι χρόνια τώρα παρακολουθούν τα μερομήνια του Χαράλαμπου Σαχτούρη, έχουν να λένε πολλά για την εξαιρετικά πετυχημένη επαλήθευσή τους από τον ίδιο τον καιρό…
Τι δείχνουν λοιπόν τα μερομήνια για τον φετινό χειμώνα;
Ας δούμε την ανάλυση του Χαράλαμπου Σαχτούρη…
«Φέτος μπερδευτήκαν οι …ντελβέδες. Ζορίστηκε η παρατήρηση. Από τη μια η παρουσία των καυσώνων κατά τις κρίσιμες ημέρες, από την άλλη οι καπνοί των δασικών πυρκαγιών, που θόλωναν το στερέωμα, αλλοίωναν τα σημάδια. Παρόλα αυτά, με λίγο παραπάνω ψάξιμο, τα καταφέραμε και η πρόγνωση του καιρού (σε λαογραφική πάντα βάση και αναφορά) δηλώνει και φέτος την παρουσία της.
Αύγουστος
Ζεστός, πλην ακρότατα ποθητός μήνας, στην κλασική εκδοχή του. «Αύγουστε καλέ μου μήνα, νάσουν δυο φορές το χρόνο…», κατά της παροιμίας την άποψη και οι όποιες, σπανιότατες, μετεωρολογικής υφής παρασπονδίες του, δεν μπορούν ν’ ανατρέψουν την κυρίαρχη γνώμη, σε σημείο να δημιουργούνται ψευδαισθήσεις ταύτισης με την αθανασία, όπως ο ποιητής (Κατσούλης) έγραψε και ο μελωδός (Θαλασσινός) τραγούδησε!
Σεπτέμβριος
Εισορμά φουριόζος κι ενδεδυμένος με λαμπυρίζουσα θερινή στολή. Σχετικά υψηλή η θερμοκρασία των πρώτων ημερών, οι αγέρηδες χαμηλοί κι οι θάλασσες γαληνεμένες. Η συνθήκη αυτή προσφέρεται για παράταση των καλοκαιρινών απολαύσεων, σε όσους μπορούν, αρκεί να το επιτρέψουν οι πανδημικές συνθήκες. Αυτά μέχρι το εικοσάρισμα του μήνα, οπότε θα φυσήξει βοριαδάκι, που θα ρίξει τις θερμομετρικές ενδείξεις και θ’ απαιτήσει να παίρνεις ζακέτα κατά τις βραδινές εξόδους. Πριν μας αποχαιρετήσει, ωστόσο, ο μήνας ξαναχαλαρώνει και καλωσορίζει το διάδοχό του μέσα σε συνθήκες ηρεμίας και γαλήνης.
Οκτώβριος
Τον υποδεχόμαστε ελκυστικό, με τις νοτισμένες φθινοπωρινές μοσχοβολιές και με τη μελαγχολική ομορφιά του. Βροχούλα δε φαίνεται να κουβαλά στις αποσκευές του, αλλά μας επιτρέπει ν’ απολαμβάνουμε τη δροσιά και την όμορφη αίσθηση που μας παρέχει. Όλα αυτά , ως τη μέση του περίπου, για ξεγέλασμα, αφού καθώς πλησιάζει στην εικοσάδα των ημερών, αγριεύει ξαφνικά, με απειλητικό ξεροβόρι και με αιχμές φοβέρας προς τα πλεούμενα και προς τους ταξιδιώτες τους. Συνεχίζοντας την παιχνιδιάρικη παρουσία του, κάνει να ξαναγλυκάνει, μα γρήγορα το μετανιώνει, για να υποδεχτεί το Νοέμβρη συνοφρυωμένος και κατσούφης.
Νοέμβριος
Αγριάδα και κατσουφιά παραλαμβάνει, αλλά σύντομα αποφασίζει ν’ αλλάξει τα πράματα. Ρίχνει σταδιακά τις εντάσεις των μετεωρολογικών φαινομένων και αφήνει την αίσθηση της υγρασίας να διαποτίσει τα κύτταρά μας. Κι εκεί, πάνω στων Ταξιαρχών την ώρα, αυξάνεται η πιθανότητα να συναπαντηθούμε με την πρώτη βροχή της φετινής αγροτικής περιόδου. Το υγρό αυτό σημάδι, ως προμήνυμα των κανονικών βροχοπτώσεων, που θ’ ακολουθήσουν, μετά από ένα δεκαήμερο διάλειμμα λιακάδας με ηρεμία και ησυχία. Η έξοδος πάντως προβλέπεται με τη συνηθισμένη εικόνα του μήνα Σποριά.
Δεκέμβριος
Μας καλημερίζει ευγενικός και γελαστός. Ήπια τα χαρακτηριστικά των πρώτων δέκα ημερών του, μας ανοίγουν την όρεξη για ταξίδια, εκδρομές, πεζοπορίες και περιπάτους. Η φθινοπωρινή εικόνα επιμένει, σαν να λέμε, για τούτο μάς ανεβαίνει το ηθικό προσμονής των μεγάλων γιορτών. Κι επειδή οι χειμερινές βροχούλες κρίνονται απαραίτητες, λέει να μη μας τις στερήσει. Σύντομες αλλά χρήσιμες κι ωφέλιμες, ολοκληρώνουν τη δράση τους στη μέση σχεδόν του μήνα. Από κει και πέρα αγριεύουν λιγάκι τα πράματα και οι παραμονές των Χριστουγέννων κυλάνε μέσα σε τσουχτερό βοριαδάκι που εντείνεται με απειλητική διάθεση. Δεν πραγματοποιείται η απειλή ωστόσο, καθώς το καλωσόρισμα της νέας χρονιάς γίνεται κάτω από φυσιολογικές, για την εποχή, συνθήκες.
Ιανουάριος
Καλοχρονιζόμαστε όμορφα και με ό,τι ο καθένας επιλέγει. Πριν όμως ολοκληρωθεί το δωδεκαήμερο και πριν αποχαιρετιστούμε με τα καλικαντζαράκια, αγριεύει ξανά η ατμόσφαιρα. Ο βοριάς τρίζει δόντια, η ψύχρα, που ενσκήπτει, γίνεται αρκούντως τσουχτερή, ώστε να την καταλάβουν τα θερμαντικά μέσα και το χιονόνερο (πιθανόν και χιόνι), που ολοκληρώνει το όλο σκηνικό, δίνουν μια πραγματική χειμωνιάτικη αίσθηση. Ξώφωτα ηρεμούν κάπως τα πράγματα, αλλά η παρουσία του χειμώνα καθίσταται προφανής. Περνούν οι μέρες, περνούν οι νύχτες και η κατάσταση δε φαίνεται να αλλάζει. Μικρές μόνο αυξομειώσεις στα φαινόμενα σημειώνονται. Πάνω στην εικοσάδα των ημερών, ωστόσο , νοτιαδίζει λιγάκι, συννεφιάζει το στερέωμα, λίγο μετά τα νέφη γίνονται βροχοφόρα και το σώμα της γης δείχνει να προετοιμάζεται για φλεβισμένο Φλεβάρη. Θα εξελιχθούν όμως έτσι τα πράγματα; Θα μας τα πει ο ίδιος.
Φεβρουάριος
Με ανοιχτές αγκάλες μας υποδέχεται. Μας χαμογελά και μας προϊδεάζει για μια όμορφη πορεία. Αμ δε! Ούτε βδομάδα δεν κρατά η γλυκάδα του, αφού αλλάζει ξαφνικά όψη, αγριεύει και γίνεται τσουχτερός. Και σαν να μην έφθανε αυτός ο αιφνιδιασμός, γινατεύει και επιμένει για κάμποσες μέρες. Κοντά στην εικοσάδα πάει να γλυκάνει κάπως, αλλά πάλι το μετανιώνει. Επανακάμπτει πιο άγριος και πιο απειλητικός, αφού μας επιδαψιλεύει με χιονόνερο και με χιονάκι στα ορεινά. Η εικόνα αυτή κρατάει ως το τέλος, με τάση σταδιακής μείωσης των χαρακτηριστικών της, για να παραδοθεί η σκυτάλη στο Μάρτη μέσα σε πιο υποφερτές συνθήκες.
Μάρτιος
Μ’ ένα τεράστιο πλατύ χαμόγελο μας καλωσορίζει. Ως ευγενικός οικοδεσπότης μάς κάνει να νιώσουμε άνετα με τη χαλαρότητα και την ηρεμία του. Η χλωρίδα παίρνει το μήνυμα και σπεύδει να ετοιμάσει τους φυλλοφόρους οφθαλμούς των δέντρων και τα μπουμπούκια των λουλουδιών της. Η εικόνα αυτή δείχνει να παρατείνεται μέχρι που μας φιλεύει και με μια ήσυχη ποτιστική βροχούλα. Στο σημείο αυτό όμως, λίγο πριν τον Ευαγγελισμό, αλλάζει απότομα όψη, δυναμώνει βόρειους ανέμους, υψώνει κύματα και αιφνιδιάζει ξωχάρηδες, ναυτικούς, ψαράδες και κάθε λογής στρατοκόπους. Γρήγορα όμως το μετανιώνει και παραδίδει τη σκυτάλη μέσα σε συνθήκες ηρεμίας και χαλαρότητας.
Απρίλιος
Ωραίος και δροσερός ο πασχαλινός μήνας. Τέτοιος που επιτρέπει στον Έρωτα να στήσει το χορό του, κατά τη σολωμική έκφραση. Από την ποιητική αυτή σύνθεση δε θα μπορούσε να λείπει η βροχούλα. Δροσερή κι ευεργετική δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την υποδοχή ενός κλασικού ελληνικού Πάσχα. Μεσολαβεί βέβαια, λίγο πριν τη μεγαλοβδομάδα, ένας δυνατός και ξηρός βοριάς, που ίσως απειλήσει και τη ναυσιπλοΐα με απαγορευτικά, αλλά κρατάει λίγο. Γρήγορα επανέρχεται η γνωστή ποικιλόχρωμη και μοσχοβολημένη εικόνα της ελληνικής άνοιξης, για να ξεπροβοδιστεί ο Απρίλης μέσα σε γνώριμες κι επιθυμητές συνθήκες.
Μάιος
Με βήμα ταχύ εισβάλει και μας καλεί να χαρούμε την όμορφη φύση. Πάνω στη δεκάδα, ωστόσο, ανεβάζει τους δείχτε ο θερισυ του θερμομέτρου και μας προσφέρει την πρώτη ζεστούλα της χρονιάς. Η χαμηλή βλάστηση αρχίζει σιγά να μαραίνεται και να χάνει την πρασινάδα της. Το βοριαδάκι που φυσά και δροσίζει κάπως την κατάσταση, μετά την μέση του μήνα, επιτείνει αυτή την πρώιμη ξήρανση του φυσικού τάπητα και η βροχούλα που ακολουθεί, αδυνατεί να συμβάλει στην επαναφορά της πρότερης φυσικής εικόνας. Τελικά μας αποχαιρετά ήσυχος και ζεστός.
Ιούνιος
Πρώιμα καλοκαιρινός σκάει μύτη ο θεριστής. Ζεστός καιρός, ήρεμες θάλασσες, ησυχία στην ατμόσφαιρα και στους ανέμους, ασυννέφιαστο στερέωμα. Η υπέροχη αυτή συνθήκη διαρκεί ένα μόνο δεκαήμερο. Μετά αρχίζει η σταδιακή ανατροπή. Ψιλοσυννεφιάζει και φυσά μέτριος νοτιάς, που ανακατεύει τη θάλασσα. Πάνω στην εικοσάδα δεν αποκλείεται και το ψιλόβροχο, για να δώσει γρήγορα τη θέση του σε δυνατούτσικο δροσινό βοριαδάκι. Η παράδοση πάντως στον τελευταίο μήνα της …» ημερομηνιάτικης» περιόδου, γίνεται μέσα σε συνθήκες ηρεμίας.
Ιούλιος
Με ηρεμία και γαλήνη ξεκινά, αλλά γρήγορα αλλάζει πρόσωπο και γίνεται κατσούφης και βροχερός. Περίεργη και σπάνια εικόνα για έναν Ιούλιο. Τα μερομηνιάτικα σημάδια όμως αυτό το προμήνυμα στέλνουν. Μακάρι να διαψευστούν, γιατί η εικόνα αυτή φαίνεται να κρατάει κάμποσες μέρες, περίπου δέκα, μέχρι να ενσκήψει το γνώριμο μελτεμάκι, με ισχυρή παρουσία κι αυτό και με πιθανότητα δημιουργίας δυσκολιών στα θαλασσινά ταξίδια και τις λοιπές ενάλιες ενασχολήσεις. Στο τρίτο δεκαήμερο τα πράγματα επανέρχονται στις γνώριμες ιουλιανές καταστάσεις, θυμίζουν τα καλοκαίρια της παράδοσής μας κι έτσι αποχαιρετούμε κι εμείς τη φετινή προγνωστική περίοδο.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: «Οι επισημάνσεις είναι καθαρά μετεωρολογικές και λαογραφικές. Τουτέστιν μακριά από μας οι επιδημιολογικές προσεγγίσεις και πολύ περισσότερο οι προφητείες».
